Cartografie
Cartografie (binnen het vakgebied zelf doorgaans gespeld als kartografie)[noot 1] is de wetenschap en techniek om informatie met een geografische component inzichtelijk en aanschouwelijk te maken in analoge en digitale media met kaarten en andere middelen. Iemand die dergelijke kaarten en aanverwante producten samenstelt wordt een cartograaf of kartograaf genoemd.
Inhoud
Algemeen
Het begrip "cartografie" is in het begin van de 19e eeuw ontstaan. Het is een samentrekking van het Griekse "khartes" = papyrus (papier) en "graphein" = schrijven.
Cartografie wordt wel gedefinieerd als:
- Het toegankelijk en hanteerbaar maken, en overdragen van ruimtelijke informatie, met nadruk op de visualisatie en interactie, afgestemd op het oplossen van ruimtelijke problemen.
- Cartografie is de wetenschap die alle methodes bestudeert om aardrijkskundige verschijnselen weer te geven op een kaart.[1]
Cartografie is de communicatiewetenschap, die zich bezighoudt met het doorgeven van informatie door middel van kaarten. Tegenwoordig worden bijna alle kaarten digitaal gemaakt. Kaarten vormen in een geografisch informatiesysteem (GIS) is een essentieel onderdeel bij het raadplegen van informatie.
Historie
Strabo (ca. 64 v.Chr. - 19 na Chr.) was een Griekse historicus, wiens werk "Geographika" een beschrijving van de toen bekende wereld bevatte. Aan de hand van deze beschrijving kunnen we een kaart tekenen die de wereld afbeeldt zoals ze door Strabo werd beschreven.
Enige tijd later zou Claudius Ptolemaeus (87 - 168 n.Chr.) met zijn Cosmographia of Geographia, een gids voor het maken van kaarten met een lijst van de geografische lengte en breedte van ca. 350 plaatsen een werk uitbrengen aan de hand waarvan men een serie kaarten kon tekenen van de gehele aan de auteur bekende wereld.
Het begin van de grote ontdekkingsreizen luidde een nieuwe ontwikkeling van de cartografie in. Tot in de 15e eeuw waren landkaarten gebaseerd op het klassieke werk van Ptolemeus (2e eeuw n.C.) en "atlassen" willekeurige verzamelingen van samengebonden kaarten. Een van de vroegste, mogelijk zelfs de eerste, atlas die dat predicaat daadwerkelijk verdient was de nautische atlas van Battista Agnese uit Genua uit de 16e eeuw.
Cartografische technieken
De meest algemene cartografische techniek is de landkaart. Dit is een gemodelleerde weergave van het aardoppervlak; meestal een geografische weergave, soms schematisch. Betreft het een cartografische landkaart, dan wordt per definitie gebruikgemaakt van een schaal, zodat de weergave meegenomen kan worden of op een beeldscherm kan worden getoond (zie onder 'beeldschermcartografie').
Cartografen
Belangrijke vroege Nederlandse en Vlaamse cartografen uit de 16e eeuw zijn:
- Willem Barentsz
- Pieter van der Beke
- Petrus Bertius
- Jacob van Deventer
- Lodovico Guicciardini
- Judocus Hondius
- Gerard de Jode en Cornelis de Jode
- Pieter van den Keere (Petrus Kaerius)
- Gerardus Mercator (bekend van de mercatorprojectie)
- Abraham Ortelius
- Petrus Plancius
- Christiaan Sgroten
- Lucas Janszoon Waghenaer
Uit de 17e eeuw:
- Willem Blaeu
- Joan Blaeu
- Hendrik Hondius
- Pieter Goos
- Johannes Janssonius
- Het Huis van Keulen
- De familie Visscher
- Frederik de Wit
- Carel Allard
Daarnaast mogen genoemd worden:
- Covens en Mortier
- Gerard Valck
- Isaak de Graaf (bekend van de Atlas Amsterdam)
- de Hattinga's
- Isaak Tirion
- Dirck Rembrantsz van Nierop
- Isaac Haringhuysen
- Symon van de Moolen
- Andreas van Luchtenburg
- Govaert Maartensz Oostwoud
- Jacob Oostwoud
- Laurens Praalder
- Jozef de Ferraris
- Johann Heinrich Lambert (bekend van de Lambertprojectie)
- Jean Joseph Tranchot
- Gijsbert Franco von Derfelden van Hinderstein (bekend van de Algemeene Kaart van Nederlandsch Oost-Indië (1842))
- Jacob Kuyper (bekend van de Gemeente-atlas van Nederland)
- Jean Baptiste Bourguignon d'Anville
- Nicolas de Fer
- Nicolas Sanson
- Rudolf Leuzinger
- Johann Baptist Homann
- Max Eckert-Greifendorff
- Claes Jansz Vooght
- Cornelis Koeman
Galerij
Zie ook
- Geschiedenis van de atlascartografie
- Cartogram
- Kaart (cartografie)
- Globe
- Mercatormuseum
- Mobile mapping
- OpenStreetMap
- Thematische kaart
- Topografische kaart
Externe links
- (en) Website over Cartografie in Nederland
- Historische Cartografie: nieuws en informatie
- Historische atlassen van de Koninklijke Bibliotheek en the British Library
- Caert-Thresoor. Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Kartografie
| Bronnen, noten en/of referenties
Bronnen
Noten
Referenties
|
| Zie de categorie Cartography van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Categorieën: Cartografie | Geo-informatie
Staat van informatie: 20.12.2020 10:27:02 CET
oorsprong: Wikipedia (Auteurs [Geschiedenis]) Licentie: CC-by-sa-3.0
Veranderingen: Alle afbeeldingen en de meeste ontwerpelementen die daarmee verband houden, zijn verwijderd. Sommige pictogrammen werden vervangen door FontAwesome-Icons. Sommige sjablonen zijn verwijderd (zoals 'artikel heeft uitbreiding nodig') of toegewezen (zoals 'hatnotes'). CSS-klassen zijn verwijderd of geharmoniseerd.
Specifieke Wikipedia-links die niet naar een artikel of categorie leiden (zoals 'Redlinks', 'links naar de bewerkpagina', 'links naar portals') zijn verwijderd. Elke externe link heeft een extra FontAwesome-Icon. Naast enkele kleine wijzigingen in het ontwerp, werden mediacontainer, kaarten, navigatiedozen, gesproken versies en Geo-microformats verwijderd.
Belangrijke opmerking Omdat de gegeven inhoud op het gegeven moment automatisch van Wikipedia wordt gehaald, was en is een handmatige verificatie niet mogelijk. Daarom garandeert LinkFang.org niet de juistheid en actualiteit van de verkregen inhoud. Als er informatie is die momenteel verkeerd is of een onjuiste weergave heeft, aarzel dan niet om Neem contact op: E-mail.
Zie ook: Afdruk & Privacy policy.
